ตามพระราชบัญญัติองค์การบริหารส่วนจังหวัด พ.ศ. 2540 มาตรา 45 กำหนดว่าองค์การบริหารส่วนจังหวัดมีอำนาจหน้าที่ดำเนินกิจการภายในเขตองค์การบริหารส่วนจังหวัดดังนี้
-ตราข้อบัญญัติโดยไม่ขัดหรือแย้งต่อกฎหมาย
-จัดทำแผนพัฒนาองค์การบริหารส่วนจังหวัดและประสานการจัดทำแผนพัฒนาจังหวัด ตามระเบียบคณะรัฐมนตรีกำหนด
-สนับสนุนสภาตำบลและราชการส่วนท้องถิ่นอื่นในการพัฒนาท้องถิ่น
-ประสานและให้ความร่วมมือในการปฏิบัติหน้าที่ของสภาตำบลและราชการส่วนท้องถิ่น
-แบ่งสรรเงินซึ่งตามกฏหมายจะต้องแบ่งให้แก่สภาตำบลและราชการส่วนท้องถิ่น
-อำนาจหน้าที่ของจังหวัดตามพระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการส่วนจังหวัด พ.ศ.2498 เฉพาะภายในเขตสภาตำบล
-คุ้มครอง ดูแล และบำรุงรักษาทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม
-จัดทำกิจการอื่นใดๆ อันเป็นอำนาจหน้าที่ของราชการส่วนท้องถิ่นอื่นที่อยู่ในเขตองค์การบริหารส่วนจังหวัด และกิจการนั้นเป็นการสมควรให้ราชการส่วนท้องถิ่นอื่นร่วมกันดำเนิน การหรือให้องค์การบริหารส่วนจังหวัดจัดทำ ทั้งนี้ ตามที่กำหนดในกฎกระทรวง
-จัดทำกิจกรรมอื่นใดตามที่กำหนดไว้ในพระราชบัญญัตินี้หรือกฏหมายอื่นกำหนดให้เป็นอำนาจหน้าที่ขององค์การบริหารส่วนจังหวัดบรรดาอำนาจหน้าที่ใดซึ่งเป็นของราชการส่วนกลาง หรือราชการส่วนภูมิภาค อาจมอบให้องค์การบริหารส่วนจังหวัดปฏิบัติได้ ทั้งนี้
ตามที่กำหนดในกฏกระทรวง ตามกฏกระทรวง (พ.ศ.2541) ออกตามความในพระราชบัญญัติองค์การบริหารส่วนจังหวัด พ.ศ. 2540 กำหนดอำนาจหน้าที่ไว้ดังนี้
-จัดให้มีน้ำเพื่อการอุปโภค บริโภค และการเกษตร
-กำจัดขยะมูลฝอยและสิ่งปฏิกูล
-บำบัดน้ำเสีย
-บำรุงรักษาทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม
-วางผังเมือง
-จัดให้มีและบำรุงรักษาทางบก ซึ่งอย่างน้อยต้องเป็นทางหลวงขนาดตามกฏหมาย ว่าด้วยทางหลวง
-จัดให้มีและบำรุงรักษาทางน้ำ
-จัดให้มีท่าเทียบเรือ ท่าข้าม ที่จอดรถ และตลาด
-ป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย
-รักษาความสงบเรียบร้อยและศีลธรรมอันดีของประชาชน
-จัดการศึกษา ทำนุบำรุงศาสนา และบำรุงรักษาศิลปะ จารีตประเพณี ภูมิปัญญาท้องถิ่นหรือวัฒนธรรมอันดีของท้องถิ่น
-จัดให้มีและบำรุงสถานที่สำหรับการกีฬา สถานพักผ่อนหย่อนใจ สวนสาธารณะและ สวนสัตว์ตลอดจนสถานที่ประชุมอบรมสำหรับราษฎร
-จัดให้มีการสังคมสงเคราะห์และการสาธารณูปการ
-ป้องกันและบำบัดรักษาโรค
-จัดตั้งและการบำรุงสถานพยาบาล
-ส่งเสริมการท่องเที่ยว
-ส่งเสริมและแก้ไขปัญหาการประกอบอาชีพ
-กิจการที่ได้มีการกำหนดไว้ในแผนพัฒนาจังหวัดและแผนพัฒนาองค์การบริหารส่วนจังหวัด
ตามกฎกระทรวง ฉบับที่ 2 (พ.ศ. 2541) ออกตามความในพระราชบัญญัติองค์การบริหารส่วนจังหวัด พ.ศ. 2540 กำหนดอำนาจหน้าที่ ไว้ดังนี้
-การนั้นจำเป็นต้องกระทำและเป็นการที่เกี่ยวเนื่องกับกิจการที่ดำเนินการตามอำนาจหน้าที่องค์การบริหารส่วนจังหวัดและเป็นประโยชน์แก่ประชาชนในองค์การบริหารส่วนจังหวัด
-ได้รับความยินยอมจากสภาองค์การบริหารส่วนจังหวัด
-ได้รับความยินยอมจากสภาแห่งราชการส่วนท้องถิ่นหรือสภาองค์การบริหารส่วนจังหวัดที่เกี่ยวข้องแล้วแต่กรณี
ตามพระราชบัญญัติกำหนดแผนและขั้นตอนการกระจายอำนาจได้แก่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น พ.ศ. 2542 มาตรา 17 กำหนดอำนาจหน้าที่ไว้ดังนี้
-การจัดทำแผนพัฒนาท้องถิ่นของตนเองและประสานการจัดทำแผนพัฒนาจังหวัดตามระเบียบที่คณะรัฐมนตรีกำหนด
-การสนับสนุนองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นอื่นในการพัฒนาท้องถิ่น
-การประสานและให้ความร่วมมือในการปฏิบัติหน้าที่ขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นอื่น
-การแบ่งสรรเงินซึ่งตามกฏหมายจะต้องแบ่งให้แก่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นอื่น
-การคุ้มครอง ดูแล และบำรุงรักษาป่าไม้ ที่ดิน ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม
-การจัดการศึกษา
-การส่งเสริมประชาธิปไตย ความเสมอภาค และสิทธิเสรีภาพของประชาชน
-การส่งเสริมการมีส่วนร่วมของราษฎรในการพัฒนาท้องถิ่น
-การส่งเสริมการพัฒนาเทคโนโลยีที่เหมาะสม
-การจัดตั้งดูแลระบบบำบัดน้ำเสียรวม
-การกำจัดมูลฝอยและสิ่งปฏิกูลรวม
-การจัดการสิ่งแวดล้อมและมลพิษต่าง ๆ
-การจัดการดูแลสถานีขนส่งทั้งทางบกและทางน้ำ